آیه حکمتآیه ۲۶۹ بقره، درباره اهمیت و ارزش حکمت، بحث و بررسی می کند ۱ - تعریفبه آیه ۲۶۹ سوره بقره «آیه حکمت» گفته می‌شود. ۲ - آیه مربوطه(یؤتی الحکمة من یشاء و من یؤت الحکمة فقد اوتی خیرا کثیرا و ما یذکر الا اولوا الالباب)؛ «(خدا) دانش و حکمت را به هر کس بخواهد (و شایسته بداند) می‌دهد، و به هر کس حکمت داده شود، خیر فراوانی داده شده است. و جز خردمندان، (این حقایق را درک نمی‌کنند، و) متذکر نمی‌گردند». ۳ - اثرات اطاعت خداوندخداوند به بعضی از افراد بر اثر پاکی و جهاد با نفس، نوعی علم و بینش می‌دهد که آثار و فوائد اطاعت الهی و از جمله انفاق و نقش حیاتی آن در اجتماع را درک کند و میان آن و وساوس شیطانی، فرق بگذارد. ۴ - تفاسیری از حکمتدر تفسیر «حکمت» معانی زیادی ذکر شده از جمله: «معرفت و شناخت اسرار جهان هستی» و «آگاهی از حقایق قرآن» و «رسیدن به حق از نظر گفتار و عمل» و «معرفت و شناسایی خدا» و «آن نور الهی که وسوسه‌های شیطانی را از الهامات الهی جدا می‌سازد». و ظاهر این است حکمت یک معنای وسیع دارد که تمام این امور، حتی نبوت را- که از معانی آن شمرده شده- شامل می‌شود که آن نوعی از علم و آگاهی است، و در اصل از ماده حکم- (بر وزن حرف ) به معنای منع- گرفته شده و از آنجا که علم و دانش و تدبیر، انسان را از کارهای خلاف باز می‌دارد به آن حکمت گفته‌اند. بدیهی است منظور از جمله «من یشاء» (هر کس را که بخواهد) این نیست که خداوند بدون هیچ علتی حکمت و دانش را به این و آن می‌دهد، بلکه اراده و مشیت خداوند همه جا آمیخته با شایستگی‌های افراد است، یعنی هر کس را شایسته ببیند از این سرچشمه زلال حیاتبخش سیراب می‌نماید. ۵ - خیر بودن دانشقابل توجه این که در این آیه می‌فرماید: به هر کس دانش و حکمت داده شد خیر و برکت فراوان داده شده است، نه خیر مطلق، زیرا خیر و سعادت مطلق تنها در دانش نیست بلکه دانش تنها یکی از عوامل مهم آن است. ۶ - پانویس۷ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «آیه حکمت». |